در این مقاله به بررسی موقوفه زهرا خانم می پردازیم .بر اساس وقف نامه مورخه 1289 هجری قمری زهرا خانم زوجه میرزا بابا عشّار (عشار یعنی گیرنده ده یک) همگی و تمامی مجری المیاه و محل زراعت یک زوج مزرعه مهر آباد واقع در بلوک تبادکان را وقف نموده است.
مجری المیاه به معنی محلی است که آب در آن جاری است و از آن می گذرد.
در نظام سنتی آبیاری کشت و زرع در ایران در نقاط مختلف شیوه ها اصلاحات ، اوزان و مقادیر مرسوم و متداول بوده است که می توان آن ها را در کتاب هایی که در این باره نوشته شده است بدست آورد. از جمله این اصلاحات اوزان و مقادیر زوج و فرد (طاق یا طاقه) است. که بر پایه مدار کلی آب و میزان زمین قابل شرب ، در هر مزرعه متفاوت بوده است.
مقصود از مدار زمان گردش آب در آبیاری باغات و اراضی کشاورزی ششدانگ یک مزرعه است. معنی زوج همان اصطلاح جفت است که در برخی از نقاط ایران به کار می رفته است.
و مقصود میزان زمینی است که یک جفت گاو کاری می توانسته است در فصل کشت همراه دو نفر برزگر، آن را برای زراعت آماده نماید. به هر واحد زراعی بنه گفته می شود و هر آبادی دارای چند بنه بود که تعداد و مساحت آنها به مقدار آب و زمین قابل کشت هر دِه ، بستگی داشت.
مزرعه مهر آباد که زهرا خانم آن را وقف کرده است در سمت شرق مشهد مقدس واقع شده و با گسترش شهر اکنون داخل در شهر قرار گرفته است. طبق سوابق ثبتی، آقای محمد علی سروقدی بیست و هفت ساعت و شش دقیقه از مدار دویست و شانزده ساعت شش دانگ مزرعه مهر آباد پلاک (15) اصلی بخش 9 مشهد را به تصدی موقوفه زهرا خانم تقاضای ثبت نموده است و مزرعه به حکم قطعی دادگاه افراز شده و قطعات 8 و 2 به مساحت 171.000 متر مربع در سهم موقوفه قرارگرفته است.
بلوک تبادکان که مزرعه مهرآباد در آن واقع شده از بلوکات قدیمی و چندگانه توس و مشهد است که اکنون به بخش تبادکان موسوم است.
فرهنگ های فارسی بلوک را به معنی جایی مشتمل بر چند قریه ذکر کرده اند.
در تقسیمات کشور ایران پیش از قانون 1316 هجری شمسی، به قسمتی از ولایت که دارای یک قصبه و چند محال بود و توسط یک نفر نائب الحکومه از طرف حاکم اداره می شد، بلوک می گفتند . سپس کلمه دهستان به جای آن تصویب و رایج گردید. ….. ادامه دارد…….

منبع : موقوفه زهرا خانم برگرفته از کتاب سیمای وقف در خراسان تالیف عبدالرضا امیرشیبانی

هدف موقوفه فضل تلاش در جهت آموزش وقف به مردم می باشد امید است با انتشار مطالب این سایت گام مهمی در آموزش صحیح وقف به مردم در جامعه صورت پذیرد. به اینستاگرام این مجموعه مراجعه نمایید.