در ادامه مقاله احکام و آداب وقف به بحث درباره خواندن صیغه وقف می پردازیم.

عجلان ابی صالح می گوید: امام صادق علیه السلام وقف نامه ای را بدین صورت به من فرمودند تا بنویسم: به نام خداوند بخشنده مهربان. این وقف نامه ای است که بر اساس آن فلانی پسر فلانی در حالی که زنده و سالم است به خاطر خدا، خانه اش را که در فلان محله است وقف می کند.

نکته ها:

1- در این روایت و سایر روایاتی که در بخش سابق به آن اشاره شد، معصومین علیهم سلام به صراحت مقصود خود را از وقف، در قالب الفاظی که حاکی از اراده آنان مبنی بر وقف است بیان کرد هاند. لذا واقف باید با استفاده از الفاظ گفتاری یا نوشتاری و یا با عملی که حاکی از نیت او مبنی بر وقف باشد، منظور خود را ابراز کند.

2- منظور از صیغه وقف، هر چیزی است که واقف با آن از اراده خویش در وقف پرده برمی دارد. چه با لفظ و چه با نوشتن باشد و یا به قصد وقف، زمین یا ساختمانی را واگذار می کند تا در جهت وقف از آن استفاده شود.به برخی ازفتاوای مراجع عظام تقلید در این زمینه اشاره می شود.

یک: از مشهور فقها نقل شده كه فرموده اند: زمینى كه مى خواهند مسجد شود، باید براى آن صیغۀ وقف خوانده شود، مثل آنكه بگوید: «وقف كردم آن را به عنوان مسجد، قربة الى اللّه» لیكن بنابر اقوی همینك‌ه قربة الى اللّه به قصد مسجد آن را بسازد و یك نفر هم به اذن بانى آن، در آن نماز بخواند كفایت می كند و مسجد مى شود.

دو: لازم نیست صیغۀ وقف را به عربى بخوانند، بلكه اگر مثلا بگوید خانۀ خود را وقف كردم، وقف صحیح است و محتاج به قبول هم نیست حتى در وقف خاص.

زنجانى: در وقف انشاء صیغه لازم است، ولى لازم نیست صیغه را به زبان بیاورد یا به عربى بخواند، بلكه اگر صیغه را به فارسى بخواند یا به وسیل هاى همچون نوشتن یا كار دیگرى وقف را انشاء كند، كفایت می كند.

سیستانى: لازم نیست صیغۀ وقف را به عربى بخوانند، بلكه اگر مثلاً بگوید این كتاب را بر طلاب علم وقف كردم، وقف صحیح است؛ بلكه وقف به عمل نیز محقّق مى شود؛ مثلاً چنانچه حصیرى را به قصد وقف بودن در مسجد بیندازد و یا ساختمانى را به طورى كه مساجد را به آنطور مى سازند به قصد مسجد بودن بسازد، وقفیّت محقّق مى شود. ولى به قصد تنها وقفیت محقق نمى شود؛ و قبول در وقف لازم نیست چه وقف عام باشد و چه وقف خاص و همچنین قصد قربت لازم نیست.

سه: زمینى را براى مسجد در نظر گرفته بودم و ساختن آن را به اهالى محل واگذار كرده بودم، چندین سال مى گذرد و هیچ اقدامى براى ساختن آن از طرف اهالى به عمل نیامده و صیغه وقف هم خوانده نشده و نماز هم در آن خوانده نشده است، آیا مى توان از نیت خود برگشته و زمین را صرف امور خیریۀ دیگر بكنم؟

جواب: مى توانید صرف امور دیگرى كنید.

چهار: آیا اجراى صیغه وقف در صحّت آن شرط است؟ و بر فرض شرط بودن، آیا عربى بودن صیغه، شرط است؟

جواب: انشاء لفظى در وقف، شرط نیست؛ زیرا تحقق آن به معاطات هم ممكن است و ه مچنین در انشاء وقف به لفظ، عربى بودن صیغه آن هم شرط نیست.

پنج: مجرّد ساختن ساختمان به نیّت مسجد، بدون انشاء صیغه وقف و یا بدون تحویل آن به نمازگزاران براى خواندن نماز، براى تحقق وقف و تمامیّت آن كافى نیست، بلكه در ملك مالك باقى مى ماند و او حق دارد هر تصرفى كه مى خواهد در آن بكند، در نتیجه تحویل آن ساختمان به ادارۀ آموزش و پرورش اشكال ندارد.

شش: آیا مالى كه براى خرید لوازم به حسینیه ها بخشیده مى شود، حكم وقف را دارد یا آن كه لوازمى كه با آن مال خریدارى مى گردند احتیاج به اجراى صیغۀ وقف دارند؟

جواب: مجرّد جمع آورى مال، وقف محسوب نمى شود، ولى بعد از خریدن لوازم حسینیه با آن اموال و قرار دادن آنها در حسینیه براى استفاده، وقف معاطاتى محقق مى شود و نیازى به اجراى صیغۀ وقف ندارد.

منبع : وقف از منظر آیات و روایات – علی اکبر تقی زاده

هدف موقوفه فضل تلاش در جهت آموزش وقف به مردم می باشد امید است با انتشار مطالب این سایت گام مهمی در آموزش صحیح وقف به مردم در جامعه صورت پذیرد. به اینستاگرام این مجموعه مراجعه نمایید.