موقوفات حاج ملا محمد از اراضی شامل اراضی ابراهیم آباد و باغون آباد می باشد که در ادامه مفصل به آن ژرداخته می شود .

ممکن است وقف اموال از راه های مختلفی صورت پذیرد:
1- به طور مستقیم توسط خود مالک
2- توسط وکیل به وکالت از طرف مالک
3- توسط وصی بنا بر وصیت مالک وقف نسبت به ثلث مال وی نافذ است و اثلاث یا ثلث های باقی مانده باقی همان املاک واموالی است که از طریق وصیت وقف شده است.
در تمام موارد مذکور، واقف همان مالک ملک است هرچند عمل حقوقی وقف در وکالت توسط وکیل در و در وصایت توسط وسیله انجام می‌شود.
در گذشته بسیاری از وقف ها پس از «وقوع عقد» دیگری به نام «صلح و مصالحه» انجام می گرفته است و عموما در یک سند هر دو عمل حقوقی (صلح و وقف) ثبت می شده است.
یکی از دلایل این امر گریز از «وقف بر نفس» بوده است که به روش مجاز شرعی و حقوقی این مشکل را حل کرده اند.
امروز نیز برای ایجاد تسهیلات در وقف کردن اموال کسانی که که می‌خواهند تا زمان حیات خویش در از درآمد آنها استفاده نمایند باید این عمل حقوقی متروک شده را اجرا متداول گردد.
موقوفه ای که به معرفی آن می‌پردازیم (موقوفات حاج ملا محمد) از نوع اخیر است و ضمن ارائه اطلاعات تاریخی و جغرافیایی به جنبه‌های حقوقی نیز اشاره خواهد شد.

«حاجی فرامرز خان سرتیپ سبزواری» که اهل «باغان سبزوار» بوده در زمان ناصرالدین شاه قاجار سمت سرتیپی داشته است مالک دو مزرعه در حوالی مشهد به نام «ابراهیم آباد» و «باغون آباد» بوده است.
که هم اکنون این دو مزرعه با همین نام در ۱۰ کیلومتری شهر مشهد نرسیده به شهر توس زادگاه و مدفن فردوسی قرار دارد.
بسیاری از اراضی ابراهیم آباد به منازل مسکونی باغات و گلخانه کارگاه های صنعتی و کارخانه و غیره تبدیل شده است. ولی در «باغون آباد» که مردم محلی آن را «بغناباد» تلفظ میکنند کشاورزان هنوز به کشاورزی اشتغال دارند.
حاجی فرامرز خان ابتدا به حاج شیخ محمدتقی بجنوردی که از علما و مجتهدین بزرگ مشهد مقدس رضوی بود توجهی نداشته است تا اینکه بر اثر دیدن خوابی ارادت و علاقه دراو نسبت به شیخ پیدا می شود و در شمار ارادتمندان آن عالم جلیل‌القدر می‌آید.

شیخ محمدتقی بجنوردی اصالتاً اهل بجنورد که از شهرستانهای تابعه خراسان است بوده است.
بجنورد در گذشته های دور بیژن گرد، بیزن جرد، بزنجرد و غیره نامیده می شده است.
حاجی فرامرز خان مصالحه نامه مورخ ۱۳۰۲ هجری قمری املاک ابراهیم آباد و باغبان آباد را در قبال یک من نمک طعام به وزن تبریز سنگ هشت عباسی به حاجی ملا محمد اخوی شیخ محمدتقی بجنوردی منتقل می نماید.
با این ترتیب این املاک از مالکیت وی خارج و به مالکیت حاج ملا محمد در می آید.
این و صلح را که از «عقود لازم» است «صلح محاباتی» می‌گویند و آن صلحی است که مالی و ملکی از طرف مالک (مصالح) در قبال بهایی کمتر از ارزش و قیمت عادله روز به دیگری که متصالح نامیده می‌شود (در صلحنامه های قدیمی «مصالح له» ذکر شده است ) منتقل می گردد.
این صلح از لحاظ حقوق اسلامی مانند سایر عقود دارای ارزش و اعتبار است…. ادامه دارد

منبع : سیمای وقف در خراسان تالیف عبدالرضا امیرشیبانی

هدف موقوفه فضل تلاش در جهت آموزش وقف به مردم می باشد امید است با انتشار مطالب این سایت گام مهمی در آموزش صحیح وقف به مردم در جامعه صورت پذیرد. به اینستاگرام این مجموعه مراجعه نمایید.