شاید رایج ترین نقش را بتوان در جنبه اقتصادی وقف مشاهده کرد اگرچه این رویکرد با دیگر رویکردها بی ارتباط نیست اما نمونه موقوفاتی که در سیره پیامبر اکرم و ائمه معصومین نیز وجود داشته بیشتر در این قالب قرار می‌گیرد.
در میان افراط و تفریط های نظام سرمایه داری و کمونیستی اسلام که دین عدالت و اعتدال است، نظام اقتصادی برتر از جانب خداوند و مطابق فطرت و طبیعت بشر آورده است که نه ظلم و بی عدالتی رژیم سرمایه‌داری در آن دیده می‌شود و نه دیکتاتوری اقتصاد را با عبادت و سیاست پیوند داده است و با تربیت بسیار موثر خود محیطی اسلامی می سازد که بر خلاف محیط های مادی که تکاثر و اسراف ملاک برتری آن است و همه سعی می کنند همه چیز را به انحصار خود درآورند در محیط اسلامی سادگی و غیر خواهی و ایثار و تعمیم ثروت های اضافی شخصی از راه وقف، حبس و …. نه تنها ملاک برتری است بلکه عبادت بزرگ محسوب می شود.
از سوی دیگر سیاست اسلام با استفاده از جنبه اقتصادی وقف بر کنترل و تعدیل و حفاظت ثروت جامعه است، به این ترتیب تمام راه هایی را که منجر به سرمایه‌داری بودن کار میشود کنترل کرده است و با گرفتن خمس و زکات و تشویق افراد به وقف و …. از ثروتمندان و تقویت افراد ضعیف در برابر آنها فاصله را بسیار کم کرده، در جامعه تعدیل ایجاد می کند.
بر این اساس وقف در جامعه اسلامی ثروت مادی جامعه را تعدیل می‌کند.
وقف تبدیل مالکیت خصوصی به نوعی از مالکیت عمومی است که بسط آن از ابزار مهم دستیابی به تعادل اجتماعی است.
در نهاد وقف دو مطلوبیت نهفته است یکی نفس عمل بخشش و گذشت و ایثار که در واقف به ودیعه گذاشته می‌شود و از استغراق انسان در تعلقات مادی و مال اندوزی جلوگیری می کند و دیگری لذتی است که فرد در نتیجه عمل نیک خود می‌بیند و نقش آن را در فقر زدایی جامعه اسلامی مشاهده می‌کند.
دولت اسلامی می‌تواند موقوفات عمومی را به گونه ای سازماندهی و جهت دهی کند که به عنوان یک منبع مالی بتوان از آنها برای از بین بردن فقر و محرومیت تامین بهداشت و درمان آموزش و پرورش و دهها مورد دیگر استفاده کرد و زمینه توسعه اقتصادی همراه با عدالت اجتماعی را فراهم ساخت.
درآمد موقوفات معمولا از راه اجاره است یعنی رقبات وقفی به اجاره داده می‌شود و اجاره بهای آنها عواید موقوفه محسوب می گردد.
به هر حال اگر بحث فقرزدایی کارآفرینی و تحقق عدالت اجتماعی بخواهد پوششی فراگیر داشته باشد فقط با اتکا به منابع دولت امکان‌پذیر نخواهد بود و راهی جز توجه جدی به راه حل های مردمی وجود ندارد.
اسلام ارزش‌های اخلاقی و فعالیت های اقتصادی را به یکدیگر مرتبط می کند (سوره یوسف و دیگر سوره های قرآن) بنابراین انتظار می‌رود که وقف نقش اساسی هم در توسعه اندیشه اقتصادی و هم در توسعه اقتصادی داشته باشد .چنین نقشی را می‌توان در این محورها تبیین کرد :
1- حمایت لازم برای ترسیم نظریه اقتصادی اسلامی جدید
2- شرکت در ایجاد جوی مناسب برای توسعه نظام مالی کلی اسلام
3- تشویق به کارگیری ابزارهای مالی اسلامی و ابزارهای توسعه آن
4- توسعه نقش اندوخته‌های وقف به منظور بهره گیری از آن در اقتصاد ملی.
در مقالات بعدی به برخی آثار اقتصادی وقف که از اهمیت بیشتری برخوردار است اشاره می شود.

منبع : پاسخنامه وقف تالیف روح الله بیدرام

هدف موقوفه فضل تلاش در جهت آموزش وقف به مردم می باشد امید است با انتشار مطالب این سایت گام مهمی در آموزش صحیح وقف به مردم در جامعه صورت پذیرد. به اینستاگرام این مجموعه مراجعه نمایید.